تاثیر فازهای مختلف نوسانات اطلس شمالی (nao) بر سامانه های بارش زای زمستانه در ایران

همانگونه که نوسان جنوبی(انسو) آشکارترین الگوی دور پیوند نیمکره جنوبی است، نوسان اطلس شمالی هم بارزترین الگوی دورپیوندی است که در تمام طول سال در نیمکره شمالی فعال است. نوسان اطلس شمالی در واقع نماینده بادهای غربی بر روی اقیانوس اطلس در فاصله مدار 40 تا 60 درجه است. با توجه به اهمیت دور پیوند نوسان اطلس شمالی بر اقلیم نیمکره شمالی، در این پژوهش به بررسی تاثیر فازهای مثبت و منفی این نوسان بر بارش زمستانه ایران طی دوره آماری 1388-1340 پرداخته شد. در این پژوهش دو نوع داده محیطی و جوی به کار گرفته شد. ابتدا به بررسی تاثیر فاز مثبت و منفی این نوسان بر فشار تراز دریا و میانه جو پرداخته شد. سپس با استفاده از تحلیل خوشه ای با روش ادغام وارد به استخراج گروه ها و روزهای نماینده برای هر فاز به طور جداگانه پرداخته شد. تحلیل یاد شده به یک طبقه بندی پنج گروهی برای فاز مثبتnao و یک طبقه بندی چهار گروهی برای فاز منفیnao منجر گردید. برای هر کدام از گروه ها یک روز نماینده بر پایه روش لوند تعیین شد. در نهایت به تحلیل میانگین الگوهای فشار و ارتفاع جو هر کدام از گروه ها و روزهای نماینده آن برای ترازدریا و 500 هکتوپاسکال پرداخته شد. مشخص گردید که همزمان با وقوع فاز مثبت nao سامانه های پرفشار ودر نمایه منفی سامانه های کم فشار بر کشور حاکم بوده است. همچنین توزیع مکانی بارش در پهنه کشور نیز مورد بررسی واقع شد که بر این اساس طی فاز مثبت شدت ومیزان بارش در کشور بیشتر از فاز منفی nao بوده است. در عوض در برخی از الگوهای مربوط به فاز منفی مساحت تحت پوشش بارش درصد بیشتری را به خود اختصاص داده است. در نهایت مشخص گردید که طی فاز مثبت nao ایران بارش بیشتری راتجربه کرده است. با این وجود، بررسی همبستگی بین بارش روزانه و نوسان اطلس شمالی بیانگر ارتباط بسیار ضعیف و معنادار بین این نوسان و بارش زمستانه ایران بود.